حکمرانی باز، دکترین پاسخگویی دولت به ملت
حکمرانی باز، دکترین پاسخگویی بیشتر دولت به ملت
با توجه ویژه به خواستگاه ریاست محترم جمهوری، جناب آقای دکتر پزشکیان
محمد سعید شریفان
OGP بیان می کند که دولت ها بایستی، شفاف تر، مسئولیت پذیرتر و نسبت به شهروندان خود پاسخگو تر باشند. در این دکترین که بر پایه اصول و چارچوب های علمی پایه گذاری شده است (open government partnership)، هدف نهایی ارتقای کیفیت حکمرانی و نیز کیفیت خدماتی است که شهروندان دریافت می کنند. تغییر در هنجارها و فرهنگی است که زمینه کفتگویی واقعی میان مردم و حاکمیت را فراهم می نماید. این سازمان در راستای تحول و ایجاد اصلاحاتی مهم در حاکمیت کشورهای عضو در حال تلاش است. لیکن من در این مقاله به دنبال تبیین این موضوع هستم که چگونه و چرا بایستی حکومت های باز ایجاد شوند و این فرایند تغییر و تحول چه درس هایی را به ما می دهد.
مفهوم حکومت باز که به تعبیری نسخه دوم حاکمیت خوانده می شود، به باز بودن درب های حکومت به روی مردم اشاره دارد. به این ترتیب که هم مردم بتوانند با باز بودن درب ها، اتفاقات درون حکومت را روئت کنند و هم در آن مشارکت کنند. در نسخه های قبلی حکمرانی، مردم تنها نظاره گر حاکمیت بوده و مشارکت حداقلی در آن دارند. این گام در حاکمیت، گام شفافیت است. به این ترتیب شفافیت زیر ساخت حاکمیت باز است. ابتدا درب های حکومت باید به روی مردم باز باشد تا آنها اتفاقات درون آنرا بتوانند مشاهده کنند و مشکلات و ایرادات را ببینند. در همین راستا مردم می توانند ایده ها، نظرات و راهکارهای خود را به دست حکومت برسانند تا در حل مشکلات جامعه سهیم باشند. بنابراین حکومت باز نه تنها شفافیت را در بر دارد، بلکه مشارکت حداکثری مردم در امور را شامل می شود.
برای نیل به حکمرانی مطلوب و کارآمد نیاز به همکاری میان حکومت، شهروندان، ذی نفعان و بازیگران عرصه اجتماعی است. از اینرو حکومت دیگر تنها بازیگر فعال نیست، بلکه بازیگری در فرایند سیاست است که نقش و مسئولیت ویژه ای دارد. به کار گیری اصول حکومت باز در سطوح مختلف، با مردم فرصت بیشتری را برای تبلور مردم سالاری مستقیم ایجاد می کند. استراتژی حکومت باز می تواند برای گستره وسیعی از فعالیت ها از جمله شفافیت درباره منابع انسانی، ساختارهای سازمانی، سیاست های مبارزه با فساد و تسهیل مشارکت عمومی در فرایند تصمیم گیری صورت گیرد. حاکم شدن پاسخگویی مدیران درباره اقدامات خود در زمینه ارائه خدمات به ملت در حوزه حکمرانی باز می انجامد و در این راستا نیزمنطقی است در قوانین، تسهیل مشارکت مردم در انتشار اطلاعات مربوط به فرایندها مورد نظر پیش بینی شود.
شفافیت، به عنوان حق مردم برای دسترسی به اطلاعات عمومی، به دنبالش مسئولیت پذیری بیشتر مدیران را به همراه داشته و پس از آن قطعا پاسخگویی به شهروندان بیش از پیش محقق خواهد بود و این دکترین در خواستگاه ریاست محترم جمهوری جناب آقای دکتر پزشکیان به ظهور خواهد رسید و موجبات رضایتمندی و وفاق ملی خواهد بود.
